Hamas’ın 7 Ekim’deki kanlı baskını sonrası İsrail’in Gazze’ye başlattığı saldırılar ve aralarında çocukların da olduğu yüzlerce Filistinlinin ölümü, birçok ülkenin İsrail’e verdiği destekle ilgili tartışmaları beraberinde getirdi.
Dünyayı dehşete düşüren Gazze’deki hastane saldırısından bir gün sonra ABD Başkanı Joe Biden’ın dün İsrail’e destek ziyaretine giderek saldırıyı İsrail’in yapmadığını söylemesi tepkilere yol açtı.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak da bugün İsrail’e giderek Başbakan Binyamin Netanyahu’yla görüşecek. Her iki ülke de savaşın patlak vermesinin ardından İsrail’e destek için bölgeye savaş gemilerini göndermişti.
AVRUPA’DA DİKKAT ÇEKEN SESSİZLİK
Birçok Avrupa ülkesinde de hükümetler Filistinli sivillerin ölümünü yüzeysel olarak eleştirirken İsrail’e büyük destek vermeyi sürdürüyor. Birçok Avrupalı lider Hamas’ın kanlı baskınına çok sert tepki verirken Gazze’deki katliamlara sessiz kaldı.
Netanyahu’yla kucaklaşan Biden, “Sizi asla yalnız bırakmayacağız” dedi.
Filistin Başbakanı Mohammad Shtayyeh, uluslararası desteğin İsrail’i “daha fazla suç işlemeye” teşvik ettiğini belirti.
İsrail’e destek veren ülkeler arasında ABD ve İngiltere başı çekerken Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni gibi önde gelen Avrupalı liderler, ABD ve İngiltere’yle ortak açıklama yaparak “İsrail devletine destekte birleştiklerini” bildirdi. Avrupa Birliği Filistin’e yardımların gözden geçirileceğini açıklarken birçok Avrupa ülkesinde Filistin’e destek gösterileri engellendi.
Londra’da düzenlenen Filistin’e destek gösterisi İngiltere’de tartışmalara konu olmuştu.
AB İÇİNDE FARKLI SES: İRLANDA
AB ülkeleri içinde Filistin’e en güçlü desteği veren ülke, önceki yıllarda olduğu gibi İrlanda oldu. İrlanda Cumhurbaşkanı Michael Higgins, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in İsrail-Filistin çatışmasına ilişkin açıklamalarına sert çıkarak “İrlanda adına konuşmuyor” dedi.
Almanya Başbakanı Scholz da bu hafta İsrail’e destek ziyaretinde bulundu.
Avustralya, Kanada ve Yeni Zelanda ise İsrail’le dayanışma içinde olduklarını duyurdu.
Bu arada BM Güvelik Konseyi’nde geçen hafta Rusya’nın Gazze’de insani ateşkes öneren tasarısının ABD, İngiltere, Fransa ve Japonya’nın ‘hayır’ oylarıyla reddedilmesi dikkat çekti.
ÇİN VE RUSYA’NIN TUTUMU
Son dönemde Batı ülkeleriyle gerilim yaşayan Çin ve Rusya, İsrail’le ekonomik ilişkilerine rağmen Gazze’ye saldırılara tepki gösterdi.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İsrail’in Gazze’ye kara operasyonu düzenlemesinin tüm taraflar için ciddi sonuçlara yol açacağını belirtti. Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise “İsrail’in eylemlerinin meşru müdafaanın ötesine geçtiğini” söyledi.
İsrail’in 13 gündür bombaladığı Gazze’de can kaybı hızla yükseliyor.
TÜRKİYE’DEN ARABULUCULUK ÇIKIŞI
İsrail’in Gazze saldırılarına sert tepki veren ülkelerden biri de Türkiye oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsrail’in hastane katliamına ilişkin “İnsanlığa karşı suç teşkil eden ve Gazze halkına yönelik soykırım derecesine varan bu saldırının faillerini lanetliyorum” dedi. Türkiye’de İsrail karşıtı protesto gösterileri düzenlendi.
Öte yandan Türkiye, gerilimin başından beri Hamas’ın elindeki rehinlerin bırakılması ve savaşın sona erdirilmesi için potansiyel arabulucu olarak dikkat çekiyor. Son olarak Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Filistin için garantörlük önerisinde bulunmuştu.
Türkiye diplomatik çabaları artırırken Dışişleri Bakanı Hakan Fidan geçen hafta Mısır Cumhurbaşkanı Sisi ile görüştü.
ARAP DÜNYASI AYAKTA
Mısır ve Ürdün gibi Filistin sorununda yıllardır önemli rol oynayan ülkeler, Gazze saldırılarının durdurulması için Batı’ya baskıyı artırıyor.
Filistin, Mısır ve Ürdün liderleri, Gazze’deki hastane saldırısı sonrası Biden’la yapacakları zirveyi iptal etmişti.
Son dönemde İsrail’le ilişkileri normalleşme adımları atan BAE, Fas ve Bahreyn gibi ülkelerden de Gazze’deki saldırılarına tepkiler yükseliyor. Suudi Arabistan’ın İsrail’le normalleşme görüşmelerini askıya aldığı bildirildi. Katar, savaşın tek sorumlusunun İsrail olduğunu vurguladı.
İsrail’in bölgedeki en büyük “düşmanları” olan ve savaşa dahil olma ihtimalleri endişe yaratan İran ve Suriye hükümetlerinden ise Filistin’e destek büyüyor.
İsrail’in eylemlerini kınayan ülkeler arasında Güney Afrika ve Brezilya gibi bölgeye uzak ama dünya siyasetinde önemli ülkeler de yer alıyor.
